نگاه آسیب شناسانه به رسالت کتابخانههای عمومی کشور
عضویت در کتابخانه
نتایج تحقیق نشان می دهد در پژوهش «نظرسنجی از بازدیدکنندگان بیست و ششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب » سال 1392، 62/7 درصد از پاسخگویان عضو کتابخانه هستند.
در پژوهش «شورای فرهنگ عمومی» سال 1389، 14/6 درصد از پاسخگویان در کتابخانه عضو بودهاند.
بر اساس نتایج دو تحقیق، در فاصله سالهای 1389 تا 1392، 48/1 درصد عضویت در کتابخانه افزایش یافته است.
مکانهایی که از آنجا کتب به امانت گرفته شده
بر اساس «نظرسنجی از بازدیدکنندگان بیستوششمین نمایشگاه بینالمللی کتاب» مکانهایی که از آنجا در سال 1392 کتب به امانت گرفته شده به ترتیب اولویت عبارتند از:
بر اساس پژوهش شورای فرهنگ عمومی مکانهایی که از آنجا در سال 1389 کتب به امانت گرفته شده به ترتیب اولویت عبارتند از:
نتیجـه اینکه:
از میان 63درصد بازدیدکنندگان که «عضو کتابخانهها» هستند، تنها 20 درصد آنها برای تهیه کتاب به کتابخانه مراجعه میکنند.
شاخصهای فرهنگ عمومی نیز نشان میدهد از میان 15 درصد جامعه آماری که «عضو کتابخانهها» هستند، تنها 6 درصد آنها برای تهیه کتاب به کتابخانه مراجعه میکنند.
آمار نهاد کتابخانههای عمومی کشور
تعداد اعضا تا پایان مهر 93: 2.572.131
امانت کتاب:
تا پایان شهریور 93: 33.761.065 کتاب
تا پایان مهر 93: 34.173.775 کتاب
* طی یک ماه گذشته 412.710 کتاب توسط اعضا به امانت گرفته شده است.
مقایسه تعداد اعضای کتابخانهها و میزان امانت کتاب نشان میدهد که تنها 16 درصد اعضا در یک ماه گذشته از کتابخانه کتاب امانت گرفتهاند.
نسبت میان تعداد اعضای کتابخانهها و میزان امانت کتاب
آمار نهاد کتابخانه (به عنوان یک نهاد کلان و کل نگر)، پژوهش نظر سنجی از بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب (به عنوان یک جامعه آماری در محیط
فرهنگیِ ناظر به کتاب) و شاخص های فرهنگ عمومی متاسفانه گویای وضعیت نامطلوب اقبال عمومی و حتی اقبال اعضای کتابخانه ها، برای
مراجعه به کتابخانه و استفاده از منابع آن است
راهکار های پیشنهادی برای احیای کارکرد ترویجی کتابخانههای عمومی
• فعال شدن روابط عمومیها در کتابخانهها و ایفای نقش اطلاعیابی، اطلاعرسانی و تبلیغ
• ایجاد تسهیلات ویژه برای اعضا به منظور امانت آسان، سریع و راحت مانند:
- فعال کردن کتابخانه های تلفنی در کتابخانه ها- امانت از طریق سامانه پیامکی، سایت، سامانه نرم افزاری
- ایجاد انگیزه در اعضا از طریق فراهم آوری تسهیلات رفاهی ـ تفریحی برای افزایش انگیزه اعضا
• آموزش تخصصی کتابداران به منظور اِعمال نقش تاریخی و مهم خود به عنوان »مشاوران امین« و »متصدی و مباشر«
• تجهیز کامل کتابخانه های به لحاظ منابع کتابی ـ دیداری ـ شنیداری متناسب با:
1. ذائقه عمومی (محلی ـ منطقه ای)؛ 2. ذائقه اعضای کتابخانه
بگونهای که تنها دغدغه اعضا بُعد مسافت باشد و نگرانی نبود یا کمبود منابع نداشته باشند.
البته با فعال کردن کتابخانه تلفنی دغدغه مسافت نیز قابل حل است.
• بازتعریف نقش صدا و سیما در ترویج فرهنگ مطالعه و آشنایی خیل عظیم مخاطبان خود با کتابخانه ها