پژوهش کتاب

نهاد کتابخانه های عمومی با رسالت ذاتی خود در »ترویج و تعمیق فرهنگ کتابخوانی« و »ارتقاء آگاهی عمــومی جامعه از طــریق همگانی سازی و عمومی‌سازی دانش« قرارگاه استراتژیک فرهنگ در حوزه کتاب و کتابخوانی و خاکریز فتح نشده فرهنگ در این عرصه است.                                        
کتابخانه های عمومی به عنوان مهمترین پایگاه ترویجی در راستای پیاده کردن سیاست های نهاد در جهت توسعه فرهنگ کتابخوانی هستند.
اما به گواه آمار و اسناد موجود در زمینه عضویت و مراجعه به کتابخانه ها، این پایگاه ها از وضعیت مطلوبی برای تحقق اهداف ترویجی برخوردار نیستند.
در این زمینه آمار ارائه شده از سوی نهادکتابخانه های کشور را با پژوهشی که در سال 92 در نمایشگاه بین المللی کتاب با عنوان »مقایسة یافته‌های نظرسنجی از بازدیدکنندگان بیست‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب با شاخص‌های شورای فرهنگ عمومی کشور در سال 1389 « انجام شد، مورد بررسی و مداقه قرار می دهیم.

 

عضویت در کتابخانه

نتایج تحقیق نشان می دهد در پژوهش «نظرسنجی از بازدیدکنندگان بیست‌ و ‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب » سال 1392، 62/7 درصد از پاسخگویان عضو کتابخانه هستند.

در پژوهش «شورای فرهنگ عمومی» سال 1389، 14/6 درصد از پاسخگویان در کتابخانه عضو بوده‌اند.

بر اساس نتایج دو تحقیق، در فاصله سالهای 1389 تا 1392، 48/1 درصد عضویت در کتابخانه افزایش یافته است.

 

 

مکان­هایی که از آنجا کتب به امانت گرفته شده

بر اساس «نظرسنجی از بازدیدکنندگان بیست‌و‌ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب» مکان­هایی که از آنجا در سال 1392 کتب به امانت گرفته شده به ترتیب اولویت عبارتند از:

•کتابفروشی 64/2 درصد،
•خرید از نمایشگاه تهران 36/3 درصد،
•کتابخانه عمومی 19/6 درصد
 

 بر اساس پژوهش شورای فرهنگ عمومی مکان­هایی که از آنجا در سال 1389 کتب به امانت گرفته شده به ترتیب اولویت عبارتند از:

•دوستان و آشنایان 7/9 درصد،
•کتابفروشی 6 درصد،
•کتابخانه عمومی 5/9 درصد،
 
 

 نتیجـه اینکه:

از میان 63درصد بازدیدکنندگان که «عضو کتابخانه‫ها» هستند، تنها 20 درصد آنها برای تهیه کتاب به کتابخانه مراجعه می‫کنند.

شاخص‫های فرهنگ عمومی نیز نشان می‫دهد از میان 15 درصد جامعه آماری که «عضو کتابخانه‫ها» هستند، تنها 6 درصد آنها برای تهیه کتاب به کتابخانه مراجعه می‫کنند.

 

آمار نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور

 

تعداد اعضا تا پایان مهر 93:  2.572.131

امانت کتاب:

تا پایان شهریور 93: 33.761.065 کتاب

تا پایان مهر 93: 34.173.775 کتاب

*‫ طی یک ماه گذشته 412.710 کتاب توسط اعضا به امانت گرفته شده است.

 

مقایسه تعداد اعضای کتابخانه‫ها و میزان امانت کتاب نشان می‫دهد که تنها 16 درصد اعضا در یک ماه گذشته از کتابخانه کتاب امانت گرفته‫اند.

 

نسبت میان تعداد اعضای کتابخانه‌ها و میزان امانت کتاب

آمار نهاد کتابخانه (به عنوان یک نهاد کلان و کل نگر)، پژوهش نظر سنجی از بازدیدکنندگان نمایشگاه کتاب (به عنوان یک جامعه آماری در محیط 

فرهنگیِ ناظر به کتاب) و شاخص های فرهنگ عمومی متاسفانه گویای وضعیت نامطلوب اقبال عمومی و حتی اقبال اعضای کتابخانه ها، برای 

مراجعه به کتابخانه و استفاده از منابع آن است

 

 

راهکار های پیشنهادی برای احیای کارکرد ترویجی کتابخانه‌های عمومی

• فعال شدن روابط عمومی‌ها در کتابخانه‌ها و ایفای نقش اطلاع‌یابی، اطلاع‌رسانی و تبلیغ

• ایجاد تسهیلات ویژه برای اعضا به منظور امانت آسان، سریع و راحت مانند:


- فعال کردن کتابخانه های تلفنی در کتابخانه ها

- امانت از طریق سامانه پیامکی، سایت، سامانه نرم افزاری

- ایجاد انگیزه در اعضا از طریق فراهم آوری تسهیلات رفاهی ـ تفریحی برای افزایش انگیزه اعضا

• آموزش تخصصی کتابداران به منظور اِعمال نقش تاریخی و مهم خود به عنوان »مشاوران امین« و »متصدی و مباشر«

• تجهیز کامل کتابخانه های به لحاظ منابع کتابی ـ دیداری ـ شنیداری متناسب با:

1. ذائقه عمومی (محلی ـ منطقه ای)؛ 2. ذائقه اعضای کتابخانه

بگونه‌ای که تنها دغدغه اعضا بُعد مسافت باشد و نگرانی نبود یا کمبود منابع نداشته باشند.

البته با فعال کردن کتابخانه تلفنی دغدغه مسافت نیز قابل حل است.

• بازتعریف نقش صدا و سیما در ترویج فرهنگ مطالعه و آشنایی خیل عظیم مخاطبان خود با کتابخانه ها

 

 

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی